Kamioni u Zastavi
Pocetak proizvodnje privrednih vozila u Zastavi vezan je za period pred drugi svetski rat kada je proizvedeno 400 kamiona firme Chevrolet za potrebe tadašnje jugoslovenske vojske. Od 1953. godine montažom 162 terenska vozila marke Wyllis pa do današnjih dana razvijala se proizvodnja privrednih vozila.
Sa italijanskim proizvodjacima 1955. godine pocinje proizvodnja kamiona i terenskih vozila AR 55, a nešto kasnije i furgona 1100 TF na bazi Ugovora o licenci sa firmom FIAT. Od 1961 godine pojavljuje se na tržištu vozilo Zastava 620. Ova proizvodnja se razvijala do 1969. godine. Zato je 18.6.1969. godine doneta odluka u Zastavi da se pristupi formiranju Fabrike kamiona i napravljen dugorocni program razvoja sa ciljevima:
- da se razvoj ostvari u saradnji sa italijanskom firmom OM – Brescia (kasnije FIAT),
- licencni oblik saradnje prevazidje i zasnuje na podeli rada kroz dugorocnu kooperaciju,
- da se kooperacijom obezbedi proizvodnja komponenti i vitalnih sklopova koji omogucavaju ekonomicnu proizvodnju
- da se stvore uslovi za proizvodnju savremenih privrednih vozila, a time i mogucnost njihovog plasmana na domacem i ino- tržištuNa bazi novih Ugovora sa FIAT-om pocinje proizvodnja kamiona korisne nosivosti od 2,5 do 4t, a u Somboru proizvodnju lakih dostavnih vozila nosivosti 0,6t.
Vozila po ovom Ugovoru pocinje proizvodnja pored zadnjih mostova, ramova šasija i drugih komponenti Zastavine fabrike u Kragujevcu, tako i za potrebe ino-partnera. Ugovorom o dugorocnoj proizvodnoj kooperaciji 5.8.1978. godine uvedena je u proizvodnju nova gama vozila OM 40/35, popularno nazvan Mali OM i Iveco prenosi proizvodnju ove game vozila , tako da se ova gama proizvodi za potrebe jugoslovenskog tržišta, vec i za komercijalizaciju preko prodajne mreže partnera.
Ugovorima o transferu tehnologije i industrijske kooperacije sa Ivecom iz 1985. i 1988. godine proširuje se program privrednih vozila sa:
- gamom S i modelima 30.8, 35.8 i 40.8
- gamom Z i modelima 50.9, 65.9, 65.12, 79.12, 79.14 i 109.14 i orijentacijom proizvodnje za potrebe Iveco tržišta
Od 1.1.1991. ovo preduzece posluje kao preduzece u mešovitoj svojini gde je ucešce Iveca 40 odsto, a Grupe Zastava vozila a.d. 60 odsto. Delatnost preduzeca posle 1.1.1991. godine je:
- proizvodnja teretnih i specijalnih vozila ukupne mase od 2,5 do 4t
- proizvodnja komponenti, delova i pribora za privredna vozila
- mostovi, otpresci, kompletna karoserija, tovarni sanduci, sedišta, autodizalice i dr.)
- istraživacko razvojne delatnosti u oblasti konstrukcije i tehnologije u okviru istraživacko razvojne jedinice.
Na bazi vozila iz navedenog programa razvijen je veliki broj nadogradnji i specijalnih proizvoda u RJ Proleter i to: kiperi, samoutovarivaci za kontejnere, rol kiperi, utovarivaci sa hidroliftom, univerzalni furgoni, vozila za prevoz hleba i mesa.
Preduzece od 30.6.2000. godine posluje pod nazivom: Društvo sa ogranicenom odgovornošcu za proizvodnju i promet privrednih vozila – Kamioni d.o.o., Kragujevac.
Od 1. septembra 2001. god. implementacijom Programa statusne i organizacionestrateške konsolidacije Grupe Zastava, Zastava kamioni posluju u sastavu holdinga Grupa Zastava vozila a.d.
24. oktobra 2001. godine Zastava kamioni d.o.o. je sertifikovano prema standardima JUS – ISO 9001.
|
Vozila u Somboru |
Dvadeset prvi maj – Beograd (DMB)
Preduzece je osnovano 16. novembra 1948. godine, odlukom Vlade FNRJ sa osnovnim zadatkom da proizvodi i servisira motore za potrebe jugoslovenskog vazduhoplovstva.
Temelj buduce proizvodnje u DMB – u postavlja se 1953. U periodu od 1953. do 1960.godine, odredjeni su i postavljeni glavni programi koji u osnovnim crtama i danas žive:
- vazduhoplovni program i program namenske proizvodnje,
- civilni program: automotori, malolitražni motori, menjaci,
- poljoprivredna mehanizacija, servis i industrijska zamena motora.
Kljucni momenat za definisanje buducih programa DMB-a dogodio se 1954. godine potpisivanjem ugovora o kupovini licence od FIAT-a i potpisivanjem ugovora sa Crvenom Zastavom o zajednickoj proizvodnji i prodaji automobila za jugoslovensko tržište. Od 1964. godine uvodi se proizvodnja industrijski remontovanih motora. Razvoj ovog programa u narednim godinama uslovio je izgradnju posebnog pogona za industrijski remont i auto servis automotora, kasnije formiranog u posebnu fabriku. Decembra 1971. puštena je u rad fabrika automotora za proizvodnju 200.000 motora godišnje na oko 40 hiljada kvadratnih metara proizvodnog i poslovnog prostora . Poznati italijanski proizvodjac malolitražnih motora Lombardini sklopio je januara 1971. Ugovor o dugorocnoj saradnji sa DMB-om. Ugovor predvidja kooperantske odnose u proizvodnji benzinskih i dizel motora sa vazdušnim hladjenjem snage 3,5 do 20 KS. Od 1972. godine DMB dobija izuzetno znacajnu ulogu u proizvodnji motora i transmisija za helikopter Gazela i proizvodnju mlaznog motora Virer po licenci Rolls-Royce.
Isporuka automotora za americko tržište pocela je 1985. godine. U aprilu 1989. godine potpisan je ugovor sa danskom firmom Droningborg – poznatim proizvodjacem kombajna, o proizvodnji menjaca, reduktora i kompletnih mostova za kombajne.
Maja 1989. godine, DMB je kupio Livnicu u Ralji. Livnica je uz doinvenstiranje, posle stecaja, u objektu velicine 14.545 m 2 osposobljena da nastavi proizvodnju odlivaka za potrebe DMB-a.
Oktobra 1989. godine potpisan ugovor sa Boeing-om za proizvodnju delova za avione. Ovaj ugovor je važna potvrda kvaliteta i ulaznica u tim visokokvalifikovanih isporucilaca delova za ovu, poznatu kompaniju.
Februara 1990. godine krenula je serijska proizvodnja automotora od 1100 i 1300 cm 3 u koje je ugradjen sistem elektronskog ubrizgavanja goriva Bosch. U martu 1993. godine, DMB je postao vlasnik livnice Metalac Janjevo.
Za vreme NATO agresije DMB je pretrpeo izuzetno veliku ratnu štetu.
Osnovne programske aktivnosti vezane su za:
- proizvodnju motora sa unutrašnjim sagorevanjem (benzinski i dizel motori za auto industriju i poljomehanizaciju),
- proizvodnju sitne poljomehanizacije,
- proizvodnju transmisija (menjaca i reduktora) svih namena,
- proizvodnju za VJ (turbomotori i mehanicke komponente za JRV),
- proizvodnju procesne opreme, alata, uredjaja i mašina za pakovanje,
- proizvodnju svih vrsta odlivaka od sivog liva,
- uslužne delatnosti u oblasti servisiranja i remonta motora i motornih vozila, hotelijerstva, ugostiteljstva, turizma, uvoza, izvoza i špedicije.
Danas, DMB cine sledece organizacione celine:
DMB – FAM (Fabrika automotora)
DMB – FMM (Fabrika malih motora)
DMB – FTMT (Fabrika turbomotora i transmisija)
DMB – FAO (Fabrika alata i opreme)
DMB – Livnica (Livnica Ralja)
DMB – Auto kuca
DMB – Hotelijerstvo i ugostiteljstvo i
DMB – Eksport import.
Za potrebe ispitivanja rekonstruisanih ili novo proizvedenih motora u proizvodnji i motorskih agregata, 1962 godine zapocinju pripreme za formiranje Odeljenja eksperimentalne laboratorije za ispitivanje motora i agregata. U staru adaptiranu zgradu kovacnice u toku 1967. godine postavljene su tri kovnice. Ova oprema je puštena u rad 1968 godine.
Stvaranjem uslova za istraživanja, obavljane su modifikacije motora i razvijanje novih motora. Pri tome su izvršena mnogobrojna teorijska razmatranja i eksperimentalna istraživanja koja su se pre svega odnosila na istraživanja u cilju poboljšanja procesa sagorevanja u motoru oblikovanjem prostora za sagorevanje; izborom novih sistema razvoda smeše; izborom oblika i preseka usisno – izduvnog sistema; zatim optimizovanja uglova pretpaljenja i bogatstva smeše, prema potrošnji goriva i emisiji izduvnih gasova, koji u modernom razvoju motora dobijaju znacajnu ulogu:
- istraživanja i definisanje regulacija motora prema vrstama raspoloživog goriva i uslovima u kojima treba da se eksploatišu
- istraživanja mehanickih gubitaka u motoru
- istraživanja uzroka nastajanja toksicnih komponenata u izduvnim gasovima motora i preduzimanje odgovarajucih mera za njihovo smanjenje
- proracune mehanickih opterecenja vitalnih delova motora
- proracune sistema razvoda i istraživanje dinamickih pojava u njemu
- istraživanje primene alternativnih goriva i problema pri radu sa njima.
… Nastavak sledi
Izvor: Net Auto